Het brood van de armen

Het brood van de armenZo aan het eind van de 19e eeuw was roggebrood voor velen het hoofdvoedsel. Zelfs belangrijker dan aardappelen, simpel omdat het goedkoper was. De oudsten onder ons weten het nog te vertellen hoe moeder of oma het brood tegen de borst gedrukt er voor het gezin een plak afsneed. Dat waren forse plakken.
Roggebrood vult enorm. Neem er ‘s morgens een snee(tje) van en je hebt voorlopig genoeg. Dat heeft ook zo z’n voordelen: je snoept minder gauw want het verzadigt lekker, je bloedsuiker blijft daardoor ook laag, een aardige bijkomstigheid nietwaar. Als je gewicht wilt verliezen is een eetpatroon waarin roggebrood zit een erg goed middel om af te vallen. De darmflora weet er ook goed raad mee en de vezels, want die zijn rijk aanwezig, zijn immers goed voor de afvoer van afbraakstoffen, stoffen die het lichaam niet meer nodig heeft. 
Tegenwoordig kennen wij nog nauwelijks de vorm en smaak van toen. De gesneden pakjes roggebrood vertonen een verscheidenheid aan stevigheid, vochtigheid, structuur en smaak. Uiteraard eet men naast de gebruikte rogge de nodige conserveringsmiddelen, om het voor schimmelen te behoeden, voor menigeen minder aantrekkelijk.
Streeksgewijs zijn er allerlei varianten van dit roggebrood ontstaan. Er is onder meer Brabants, Fries, Gelders, Gronings, Limburgs en Overijssels roggebrood. Fries en Brabants roggebrood gelden als de twee belangrijkste soorten. Brabants roggebrood wordt kort gebakken, bevat voor de helft tarwebloem en wordt met gist of zuurdesem bereid. Bovendien wordt het van gemalen rogge gemaakt. Fries roggebrood kent daarentegen een lange baktijd, wordt met geweekt en gekookt oud roggebrood aangemaakt en bevat geen gist of desem. Het wordt voornamelijk van gebroken roggekorrels gemaakt. De smaak is zoeter dan van het Brabantse brood. Ook het Amsterdams roggebrood is veel zoeter en donkerder dan b.v. het Gronings roggebrood. Hier zit veel stroop in.
Toch kent ook Zuidbroek een rijke historie wat betreft de veelheid aan bakkers die allemaal roggebrood bakten. Sommigen lieten het bij hun collega bakken en bakten dus niet zelf het roggebrood. In vakantietijd, nu leven we al in de moderne tijd want vakantie was voor velen eerder niet weggelegd, wanneer men het brood van de andere bakkers proefde werd er soms wel stuivertje gewisseld en ging men na de vakantie van de ene bakker naar de andere.
Roggebrood was daarbij ook toen nog aanleiding om te veranderen van bakker. Er waren destijds op een gegeven moment zelfs 11 bakkers in Zuidbroek.
Uit eigen ervaring weet ik nog dat er 2 bakkers waren die bekend stonden om hun roggebrood. Mooi van kleur en structuur, lekker vochtig met een zachte beet. Heerlijk van smaak. Zonder conserveringsmiddelen. Het waren de bakkers Hoeksema en Doesburg. Natuurlijk ben ik wat bevooroordeeld, maar men was het er denk ik wel over eens, die van Doesburg was de lekkerste. Precies dat roggebrood komt nog elke week uit de oven bij de Suytbakker.
 
Nanno Hamminga

Reactie toevoegen